Unieważnienie umów z WIBOR dla konsumentów i przedsiębiorców, przesłanki, orzecznictwo, audyt umów, Tarnowskie Góry i Pszczyna
- Janusz Wyląg
- 21 sie
- 3 minut(y) czytania
Unieważnienie umów kredytowych z WIBOR, przesłanki pozwu i aktualne orzecznictwo
W praktyce sądowej pojawiają się wyroki korzystne dla kredytobiorców w sprawach dotyczących zmiennej stopy opartej na wskaźniku WIBOR. Sądy akcentują obowiązek rzetelnego poinformowania o naturze wskaźnika, sposobie jego ustalania oraz wynikającym z niego ryzyku. W sprawach konsumenckich ocena odbywa się przez pryzmat przejrzystości warunków oraz równowagi kontraktowej. W sprawach przedsiębiorców testem jest zgodność postanowień z ustawami, zasadami współżycia społecznego i naturą stosunku prawnego. Zasadność powództwa należy każdorazowo ocenić indywidualnie, w oparciu o treść umowy i materiał dowodowy.
Konsumenci, kluczowe podstawy pozwu
Przykładowo Sąd Okręgowy w Suwałkach w sprawie o sygn. akt I C 217/24 oceniał, czy bank należycie wyjaśnił naturę i mechanizm WIBOR. Sąd stwierdził „niedochowanie przez bank obowiązków informacyjnych”, co prowadzi do „nieuczciwości całego warunku umownego, dotyczącego zmiennego oprocentowania”. W innym wyroku z 22 stycznia 2025 roku wskazano, że w umowie brakowało informacji o WIBOR poza samym zapisem w formularzu, a oświadczenia o ryzyku miały charakter blankietowy, co wsparło konkluzję o nieważności. Wyrok jest nieprawomocny.
W orzecznictwie TSUE podkreślono, że warunki dotyczące zmiennej stopy muszą być przedstawione w sposób jasny i zrozumiały, wraz z informacją o sposobie obliczania wskaźnika i możliwych zmianach w przyszłości. W doktrynie i serwisach prawniczych przywołuje się m.in. wyroki TSUE z 3 marca 2020 roku C-125/18 oraz z 30 maja 2024 roku C-176/23 w kontekście obowiązków informacyjnych i realnej negocjowalności warunków.
W części spraw sądy udzielały zabezpieczeń polegających na czasowym wyłączeniu WIBOR z raty do czasu prawomocnego zakończenia postępowania, jeżeli powód uprawdopodobnił uchybienia informacyjne oraz ryzyka braku przejrzystości. Przykładowo Sąd Okręgowy w Katowicach w sprawie o sygn. akt I Co 556/ 22, postanowienie zabezpieczające, usunięcie WIBOR na czas procesu.
Przedsiębiorcy, kiedy możliwa jest nieważność
Kontrola na gruncie prawa wskazuje wprost, że „każda umowa, w tym kredytowa, musi być zgodna z ustawami, zasadami współżycia społecznego, naturą stosunku prawnego”. Te ramy z art. 58 oraz 353¹ k.c. otwierają przestrzeń do badania ważności także w relacjach z przedsiębiorcami, w szczególności przy braku przejrzystości mechanizmu oprocentowania oraz naruszeniu równowagi kontraktowej.
W świetle TSUE bank używający stawki referencyjnej powinien w przystępny sposób poinformować jak wskaźnik jest obliczany i jak może zmieniać się w przyszłości, co bywa odniesieniem również poza relacją konsumencką przy ocenie natury stosunku i lojalności kontraktowej.
Co sprawdzamy w audycie umowy.
Zakres analizy i dowody
Treść umowy, aneksów, regulaminów, w tym sposób opisu WIBOR, definicje, odwołania do administratora, częstotliwość aktualizacji
Materiały informacyjne, formularze, oświadczenia o ryzyku, sposób prezentacji wpływu WIBOR na wysokość rat
Historie spłat, harmonogramy, korespondencję z bankiem, odpowiedzi na reklamacje, propozycje ugodowe
Kontekst zawarcia umowy, czy były realne negocjacje, czy produkt prezentowano jako stabilny, czy wskazano alternatywy
Ocena przesłanek powództwa, nieważność w całości, eliminacja warunku, roszczenia restytucyjne, ewentualnie zabezpieczenie
Najczęstsze pytania, FAQ
Czy można unieważnić umowę z WIBOR w relacji konsumenckiej: Tak, o ile wykaże się wady przejrzystości i niedochowanie obowiązków informacyjnych, co sądy potwierdzały w wybranych sprawach, w tym w Suwałkach, kilkukrotnie w Warszawie.
Czy przedsiębiorca może dochodzić nieważności" Tak, na gruncie art. 58 oraz 353¹ k.c., gdy treść klauzul i okoliczności zawarcia umowy naruszają naturę stosunku i zasady lojalności kontraktowej.
Czy samo użycie WIBOR przesądza o nieważności: Nie, decyduje konkretna treść i przejrzystość mechanizmu, część orzeczeń odrzuca roszczenia, jeżeli klauzule są jednoznaczne i zrozumiałe.
Zapraszamy mieszkańców Tarnowskich Gór, Pszczyny oraz całego Śląska do przesłania skanów umowy kredytowej i dokumentów około produktowych. Wstępna ocena zasadności pozwu obejmuje przegląd obowiązków informacyjnych, analizę przejrzystości klauzul oprocentowania i ocenę ryzyk procesowych. Ustalamy strategię, roszczenia główne i ewentualne, w razie potrzeby wnioskujemy o zabezpieczenie.
Komentarze